Bạn bị tai biến mạch máu não – cấp cứu điều trị như thế nào?

Tai biến mạch máu não, bao gồm xuất huyết não và đột quỵ do thiếu máu cục bộ, là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ ba và là một trong những nguyên nhân đầu tiên gây tàn phế trong tất cả các bệnh. Hiện nay y học đã có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị, tuy nhiên việc cứu được tai biến mạch máu não không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

1. Về bệnh đột quỵ và phân loại đột quỵ

Tai biến mạch máu não là một bệnh lý tim mạch, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa là một hội chứng bao gồm các triệu chứng rối loạn chức năng não (khu trú hoặc toàn thân), có đặc điểm là diễn biến nhanh, thường kéo dài từ 24 giờ trở lên, hoặc nếu không có lý do nào khác thì nó có thể gây tử vong so với nguyên nhân mạch máu có thể được xác định.

Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (2015), đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam (chiếm 21,7%), mỗi năm có 150.000 bệnh nhân tử vong.

Đột quỵ là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tàn tật nặng ở người lớn trên toàn thế giới. Chỉ có 15-30% bệnh nhân đột quỵ sống sót, vậy tai biến mạch máu não có cứu được không?

Việc phục hồi chức năng của bệnh nhân đột quỵ phụ thuộc phần lớn vào can thiệp y tế, phục hồi chức năng tự nhiên, liệu pháp phục hồi chức năng … Quá trình phục hồi chức năng đột quỵ ở mỗi người là khác nhau và tình trạng của mỗi người cũng khác nhau.

Phân loại đột quỵ và tai biến mạch máu não

Xuất huyết não:

• Xuât huyêt nội sọ
• Xuất huyết trong não thất
• Bệnh xuất huyết dưới màng nhện.

Thiếu máu cục bộ:

• Nhồi máu não
• Tai biến mạch máu não thoáng qua.

2. Biết tình trạng đột quỵ của bạn

Nhận biết bệnh đột quỵ kịp thời là một trong những yếu tố giúp nâng cao tỷ lệ sống cho người bệnh.

Đột quỵ thường xảy ra đột ngột và kèm theo bất kỳ dấu hiệu thần kinh nào sau đây:

• Tê hoặc yếu chân tay, tê mặt (đặc biệt là chỉ ở một bên của cơ thể)
• Bệnh nhân có rào cản ngôn ngữ, bất thường về khả năng nói hoặc hiểu
• Suy giảm thị lực, khả năng nhìn bất thường bằng một hoặc cả hai mắt
• Rối loạn thăng bằng: mất thăng bằng, chóng mặt hoặc suy giảm khả năng phối hợp
• Bệnh nhân đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân.

Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của đột quỵ

3. Cấp cứu và điều trị đột quỵ

Khi thấy bệnh nhân đột quỵ, hãy gọi ngay xe cấp cứu gần nhất hoặc đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất (bệnh viện có thể điều trị đột quỵ cấp tính). Càng sớm càng tốt, cố gắng sử dụng cách nói chuyện để giữ cho bệnh nhân tỉnh táo, và liên tục yêu cầu bệnh nhân trả lời câu hỏi cho đến khi nhân viên y tế liên lạc được với bệnh nhân.

Các biện pháp sơ cứu đột quỵ:

• Đảm bảo đường thở và sự thông thoáng của bệnh nhân
• Tư thế an toàn là nằm nghiêng, nhất là đối với bệnh nhân nôn nhiều.

Tư thế an toàn là nằm nghiêng, nhất là đối với bệnh nhân nôn nhiều

• Có trường hợp phải đặt ống thông miệng và hút đờm dãi.
• Chỉ định đặt nội khí quản để bảo vệ đường thở khi dịch tiết đường hô hấp bị ứ trệ, giảm ý thức, điểm Glasgow dưới 8.

Sơ cứu bệnh nhân đột quỵ và nhân viên y tế sẽ phụ thuộc vào kết luận đánh giá các dấu hiệu:

Bệnh nhân nghi ngờ có cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua và nguy cơ đột quỵ cao nên:

• Uống aspirin ngay lập tức (liều 300 mg)
• Đánh giá liên tục và thăm khám chuyên khoa trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện các triệu chứng
• Thực hiện các biện pháp điều trị và phòng ngừa ngay sau khi chẩn đoán

Lưu ý: Những bệnh nhân bị thiếu máu não cục bộ thoáng qua từ 2 lần trở lên trong vòng 1 tuần được xếp vào nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao bị đột quỵ.

Những người bị nghi ngờ có một cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua và có nguy cơ đột quỵ thấp nên:

• Uống aspirin ngay lập tức (liều 300 mg)
• Việc đánh giá và điều tra của chuyên gia nên được thực hiện càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 1 tuần sau khi xuất hiện các triệu chứng.
• Thực hiện các biện pháp điều trị và phòng ngừa ngay sau khi chẩn đoán

Lưu ý: Những bệnh nhân đã trải qua cơn thiếu máu não thoáng qua nhưng xuất hiện muộn (hơn 1 tuần sau khi triệu chứng cuối cùng biến mất) nên được xếp vào nhóm nguy cơ đột quỵ thấp.

Các chỉ định chụp ảnh não cho các nhóm đối tượng sau:

• Những người nghi ngờ có cơn thoáng thiếu máu não cục bộ (các triệu chứng và dấu hiệu biến mất hoàn toàn trong vòng 24 giờ) cần được bác sĩ chuyên khoa khám và đánh giá (trong vòng 1 tuần sau khi xuất hiện triệu chứng) trước khi quyết định chụp cắt lớp vi tính sọ não;
• Những người có nguy cơ đột quỵ cao với chẩn đoán không chắc chắn hoặc phân vùng bệnh được chụp não cấp cứu (tốt nhất là chụp cộng hưởng từ).
• Những người nghi ngờ nguy cơ đột quỵ thấp nhưng chẩn đoán không chắc chắn nên tiến hành chụp ảnh não.
  Chụp MRI não

Địa chỉ văn phòng: 263/4 Nguyễn Văn Đậu, Phường 11, Quận Bình Thạnh, TPHCM.

Điện thoại: 0901 33 76 76

Email: lipitrix@gmail.com

Website: lipitrix.com