Thế nào là hạ huyết áp ở tư thế ?

Hạ huyết áp tư thế đứng là một trong những bệnh lý thường gặp về hạ huyết áp. Đây là nguyên nhân phổ biến gây ngất xỉu, có thể là khởi đầu của rối loạn tự chủ. Tụt huyết áp tư thế đứng gây tổn thương lớn đến các cơ quan, bộ phận khác, để lại nhiều biến chứng, thậm chí có nguy cơ tử vong cao.

1. Hạ huyết áp thế đứng là gì?

Theo định nghĩa của Hiệp hội Thần kinh Tự trị Hoa Kỳ và Học viện Thần kinh Hoa Kỳ, hạ huyết áp thế đứng được định nghĩa là sự giảm huyết áp tâm thu ít nhất 20 mmHg và / hoặc giảm huyết áp tâm trương ít nhất 10 mmHg khi đứng trong khoảng thời gian ngắn 3 phút.

Điều này được thực hiện theo nguyên tắc “dòng nước chảy ít”. Điều này có nghĩa là khi đứng, do tác động của trọng lực, máu trong cơ thể sẽ được đẩy vào các tĩnh mạch của phần dưới cơ thể (chẳng hạn như tĩnh mạch của chi dưới) và lưu lại đó.

Lúc này tĩnh mạch trở về giảm dẫn đến cung lượng tim giảm, huyết áp giảm, đồng thời lượng oxy máu cung cấp cho não cũng giảm theo. Do đó, người bệnh có thể bị suy giảm nhận thức, thậm chí ngất xỉu.

Hạ huyết áp tư thế đứng là bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Theo nghiên cứu của y học Mỹ, trong bệnh sử của bệnh hạ huyết áp tư thế đứng, có tới 20% bệnh nhân trên 65 tuổi.

Một nghiên cứu khác cho thấy tỷ lệ hạ huyết áp tư thế đứng ở người trên 65 tuổi là 18%, nhưng chỉ có 2% trường hợp có biểu hiện lâm sàng cụ thể. Hầu hết các trường hợp hạ huyết áp thế đứng không có triệu chứng hoặc thậm chí hoàn toàn bình thường. Điều này đôi khi mang lại nhiều vấn đề cho việc chẩn đoán.

Việc phát hiện hạ huyết áp tư thế dựa vào chỉ số huyết áp và nhịp tim ở tư thế nằm ngửa (ít nhất 5 phút) và sau đó ở tư thế đứng tại 2 mốc thời gian: đứng 1 phút và đứng 3 phút. Khi nghi ngờ hạ huyết áp tư thế đứng nhưng không chẩn đoán được huyết áp thế đứng thì có thể kết hợp thử nghiệm bàn nghiêng.

Người cao tuổi rất dễ bị tụt huyết áp

2. Nguyên nhân của hạ huyết áp tư thế

Hạ huyết áp thế đứng xảy ra khi cơ chế cân bằng nội môi của cơ thể bị rối loạn:

• Hệ thần kinh tự chủ và rối loạn cung phản xạ.
• Lượng máu lưu thông bị giảm.
• Giảm sức co bóp của tim và phản ứng của mạch máu đối với hoạt động thể chất.
• Đáp ứng với các hormone nội tiết bị suy giảm.

Tất cả các điều kiện ảnh hưởng đến các yếu tố trên có thể dẫn đến hạ huyết áp tư thế, chẳng hạn như:

Bệnh tim mạch:

• Giảm thể tích máu xảy ra trong tình trạng suy thượng thận, chảy máu hoặc mất nước.
• Giảm co thắt mạch máu trong trường hợp hạ kali máu hoặc nằm lâu.
• Giảm cung lượng tim do suy tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim …
• Hạ huyết áp thế đứng cũng có thể xảy ra trong trường hợp cường aldosteron hoặc suy tĩnh mạch ngoại vi.

Bệnh hệ thần kinh:

• Các bệnh hệ thần kinh trung ương như bệnh Parkinson và tai biến mạch máu não.
• Bệnh thần kinh ngoại biên thường gặp nhất là bệnh thần kinh tự chủ, cũng có thể gặp ở bệnh thần kinh do đái tháo đường …
• Ngoài ra, các khối u và bệnh lý tủy sống cũng có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng.

Do sử dụng thuốc:

• Một số thuốc giãn mạch hạ huyết áp có thể gây hạ huyết áp thế đứng, chẳng hạn như thuốc chẹn kênh canxi và nitrat.
• Các chất kích hoạt hệ thần kinh tự chủ, chẳng hạn như thuốc chẹn alpha hoặc thuốc chống trầm cảm ba vòng …
• Ngoài các yếu tố trên, các yếu tố như rượu bia, nằm lâu, mang thai cũng có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng.

Hạ huyết áp tư thế xảy ra khi các cơ chế cân bằng nội môi của cơ thể bị rối loạn

3. Biểu hiện lâm sàng của hạ huyết áp thế đứng

Hạ huyết áp tư thế tương tự như hạ huyết áp, là một triệu chứng điển hình của giảm tưới máu não, bao gồm:

• Nhức đầu, chóng mặt, mờ mắt.
• Người mệt mỏi có dấu hiệu đau mỏi vai gáy không rõ ràng.
• Suy giảm nhận thức.
• Hay lơ mơ, ngủ gật và thậm chí bất tỉnh.

Tùy theo nguyên nhân và các bệnh kèm theo mà các triệu chứng khác có thể xuất hiện như đau tức ngực, khó thở, nhịp tim nhanh, nôn và buồn nôn, tiêu chảy kéo dài, phù nề hoặc các dấu hiệu của các bệnh thần kinh khác…

Các triệu chứng này thường nặng hơn vào buổi sáng, xuất hiện khi đứng và thuyên giảm khi nằm.

4. Các biến chứng và cách phòng ngừa của hạ huyết áp thế đứng

Biến chứng hạ huyết áp tư thế diễn ra rất nhanh và nguy hiểm. Bạn có thể bị ngã và bị thương các bộ phận trên cơ thể do ngất xỉu đột ngột. Nếu huyết áp giảm quá thấp và tiếp tục, nó có thể gây ra đột quỵ, bệnh thần kinh và mất ý thức.

Vì vậy, để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm do tụt huyết áp tư thế đứng, bạn cần:

• Có một chế độ ăn uống lành mạnh.
• Tập thể dục đều đặn hàng ngày.
• Nếu có tiền sử huyết áp thấp, bạn có thể thay đổi chế độ ăn để tăng lượng muối trong khẩu phần ăn và thực hiện theo phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định.
• Tránh nằm quá lâu và hạn chế uống rượu, hút thuốc.
• Thường xuyên khám sức khỏe, khám sức khỏe định kỳ, phát hiện bệnh kịp thời và điều trị kịp thời.

Hạ huyết áp tư thế đứng là một tình trạng lâm sàng quan trọng với nguy cơ mắc bệnh và tử vong thấp, đặc biệt ở người cao tuổi. Việc đánh giá kỹ lưỡng và điều trị kịp thời tình trạng này sẽ giúp bạn có được sức khỏe ổn định, tránh những biến chứng nguy hiểm về sau, vì vậy khi phát hiện những dấu hiệu bất thường về sức khỏe hãy đi khám. Các cơ sở y tế uy tín cần kịp thời có bác sĩ chuyên khoa tiến hành kiểm tra và đưa ra phương pháp chẩn đoán.

Địa chỉ văn phòng: 263/4 Nguyễn Văn Đậu, Phường 11, Quận Bình Thạnh, TPHCM.

Điện thoại: 0901 33 76 76

Email: lipitrix@gmail.com

Website: lipitrix.com