Thực đơn cho bệnh nhân cao huyết áp

Tăng huyết áp là căn bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng như suy tim, tai biến mạch máu não, dễ dẫn đến tàn phế, thậm chí tử vong. Trong phương pháp điều trị bệnh, việc điều chỉnh chế độ ăn và chuẩn bị thực đơn hợp lý cho bệnh nhân tăng huyết áp có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh và giảm nguy cơ biến chứng cho người bệnh.

1. Tổng quan về bệnh tăng huyết áp

Huyết áp là tổng hợp của các yếu tố sau: áp lực do tim tác động đẩy máu vào động mạch và tính đàn hồi của động mạch. Khi tim co bóp, chúng ta có huyết áp tâm thu. Khi tim nghỉ ngơi, chúng ta có huyết áp tâm trương. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nếu chỉ số huyết áp của người lớn nằm trong khoảng 140/90 mmHg-159/95 mmHg, thì được coi là cao huyết áp cực độ. Nếu chỉ số huyết áp vượt quá 160/95 mmHg thì chính thức được coi là huyết áp cao. Các mức độ tăng huyết áp bao gồm:

• Tăng huyết áp độ 1 (nhẹ): huyết áp đo được là 140/90 mmHg-159/95 mmHg
• Tăng huyết áp độ 2 (vừa): huyết áp đo được là 160/95 mmHg-179/100 mmHg
• Tăng huyết áp độ 3 (nặng): Huyết áp đo được là 180/100 mmHg hoặc cao hơn.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh tăng huyết áp bao gồm đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, mờ mắt, ù tai, mất ngủ, hồi hộp, giảm trí nhớ, mệt mỏi, cáu gắt, tê tay chân, v.v.

Huyết áp cao gây ra triệu chứng đau đầu

Tăng huyết áp có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường ở các cơ quan:

• Ở não: nhức đầu, hay quên, xuất huyết não, nhũn não, …
• Tim: tim to, suy tim, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim,…
• Thận: phù thận, suy thận, …
• Ở động mạch: hẹp hoặc tắc động mạch chi, dẫn đến mù động mạch nền, động mạch cảnh,…
• Các biến chứng khác: giảm năng suất tình dục, …

Trong số các bệnh tim mạch, tăng huyết áp là bệnh có nguy cơ tử vong cao. Đồng thời, việc phát hiện và kiểm soát dịch bệnh còn gặp nhiều khó khăn. Bệnh nhân được chẩn đoán tăng huyết áp cần tuân thủ một kế hoạch điều trị nghiêm ngặt, thường xuyên theo dõi huyết áp, có thói quen sinh hoạt và ăn uống khoa học.

2. Những lưu ý trong chế độ ăn uống cho bệnh nhân tăng huyết áp

Có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến bệnh cao huyết áp như yếu tố tâm lý, yếu tố xã hội, chế độ ăn uống không khoa học (ăn mặn, uống nhiều trà, cà phê, thuốc lá, rượu bia…). Vì vậy, một chế độ ăn uống hợp lý là yếu tố quan trọng trong việc phòng và điều trị bệnh tăng huyết áp.

Vì vậy, bệnh nhân tăng huyết áp cần:

Người cao huyết áp nên hạn chế ăn gì?

• Hạn chế thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, nhất là mỡ động vật như thịt mỡ, đồ chiên, rán… và thức ăn giàu cholesterol như nội tạng động vật (tim, gan, cật…). Nguyên nhân là do hấp thụ một lượng lớn chất béo sẽ làm tăng lipid máu, thúc đẩy quá trình xơ cứng động mạch, làm trầm trọng thêm bệnh cao huyết áp;
• Thực hiện chế độ ăn nhạt và hạn chế muối để giảm huyết áp. Do thành phần chính của muối ăn là natri nên có khả năng hút nước mạnh. Khi nó xâm nhập vào thành động mạch, natri làm cho động mạch bị thu hẹp, làm tăng sức cản ngoại vi và huyết áp. Vì vậy, lượng muối ăn hàng ngày của bệnh nhân tăng huyết áp không được quá 3g;
• Ăn ít đồ ngọt (đường sucrose, fructose, glucose sẽ làm tăng lượng đường trong máu và lipid máu;
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, như thịt ba chỉ, cá khô, lạp xưởng, giò chả, đồ chua, cà pháo muối …
• Tránh uống quá nhiều caffein và hạn chế uống trà đậm, cà phê đậm đặc, nhiều ớt,…

Hạn chế ăn đồ ngọt đối với người cao huyết áp

Cao huyết áp nên ăn gì?

Chọn thực phẩm giàu kali có tác dụng bảo vệ mạch máu và lipid dưới: cần tây, nấm, hành tây, chuối, cà chua, tỏi, nấm đông cô, rong biển, hải sâm …

Ăn nhiều cá hơn. Cá biển chứa nhiều axit béo không no, có tác dụng hạ cholesterol trong máu, làm giãn kết tập tiểu cầu, ức chế hình thành huyết khối, ngăn ngừa tai biến mạch máu não. Đồng thời, cá biển rất giàu axit linoleic có tác dụng tăng tính đàn hồi của mao mạch, chống vỡ mạch máu, ngăn ngừa biến chứng tăng huyết áp. Vì vậy, nên cho cá ăn 2-3 lần / tuần;

Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ: bột yến mạch, hạt ngô, mì,… Chất xơ trong những thực phẩm này có khả năng hấp thụ cholesterol, đẩy nhanh quá trình bài tiết axit mật theo phân, giảm cholesterol trong máu, chống xơ cứng động mạch. Cung cấp đầy đủ chất xơ hỗ trợ phòng ngừa và điều trị bệnh cao huyết áp, bệnh mạch vành, tăng mỡ máu. Lượng chất xơ mà cơ thể con người hấp thụ nên trên 15g mỗi ngày. Ngoài ra, đối với bệnh nhân cao huyết áp bị táo bón, chất xơ còn giúp nhuận tràng, thông tiện, chống táo bón hiệu quả.

Tăng chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày của bạn

Bạn nên ăn nhiều rau và trái cây: là thực phẩm chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C và vitamin E. Vitamin C giúp giảm cholesterol và tăng cường độ đàn hồi của mạch máu. Vitamin E có khả năng chống oxy hóa mạnh. Đảm bảo tính toàn vẹn của màng tế bào và ngăn ngừa xơ cứng động mạch. Crom, kẽm, selen và các khoáng chất khác… giúp quá trình chuyển hóa lipid và carbohydrate; iốt giúp ức chế sự hấp thu cholesterol ở ruột, …

3. Thực đơn gợi ý cho người cao huyết áp

Bệnh nhân cao huyết áp nên ăn nhiều bữa nhỏ và thường xuyên, chia nhiều bữa trong ngày (4-5 bữa). Không nên ăn quá nhiều. Đây là thực đơn được khuyến khích cho người cao huyết áp trong một tuần

Chuối là thực phẩm tốt dành cho người cao huyết áp

Thứ hai:

• Bữa sáng: 1 cốc bột yến mạch sữa tách kem. Bạn có thể dùng nửa cốc nước cam tươi
• Đồ ăn nhẹ: 1 quả táo, 1 hộp sữa chua ít béo
• Bữa trưa: bánh mì làm từ lúa mì nguyên cám với cá ngừ và sốt mayonnaise
• Bữa phụ buổi chiều: 1 quả chuối
• Bữa tối: Ức gà nấu với đậu, bông cải xanh và cà rốt nấu chín. Bạn nên ăn gạo lứt thay vì gạo trắng

Thứ ba:

• Bữa sáng: bánh mì với bơ thực vật hoặc mứt. Bạn nên uống thêm nước cam và ăn thêm 1 quả táo
• Ăn nhẹ: 1 quả chuối
• Bữa trưa: cơm gà với các loại rau và pho mát ít béo
• Bữa phụ buổi chiều: đào (tươi hoặc đóng hộp) và sữa chua ít béo
• Bữa tối: cá hồi chiên, khoai tây nghiền và rau luộc

Thứ Tư:

• Bữa sáng: bột yến mạch và sữa tách kem hoặc bột yến mạch với sữa ít béo. Người bệnh nên bổ sung nước ép nam việt quất hoặc nước chanh tươi;
  Đồ ăn nhẹ: 1 quả cam
• Bữa trưa: bánh mì nguyên cám với thịt gà nạc và pho mát ít béo. Người bệnh có thể ăn thêm salad rau trộn cà chua để bổ sung thêm chất xơ. Nếu bạn không ăn bánh mì, bạn có thể dùng lúa mạch hoặc mì ống để thay thế
• Bữa phụ buổi chiều: bánh quy và dứa
• Bữa tối: cá tuyết phi lê hoặc cá tuyết chiên, cá hồi hoặc cá thu phi lê, ăn kèm với bông cải xanh và đậu xanh

Thứ năm:

• Bữa sáng: Phở hoặc phở (không gọi nước dùng quá béo), uống nước ép mâm xôi hoặc cam tươi;
• Ăn nhẹ: 1 quả chuối sứ;
• Bữa trưa: salad rau diếp, cà chua bi, trứng và dầu ô liu với cá nướng;
• Bữa phụ buổi chiều: lê đá với sữa chua ít béo;
• Bữa tối: Thịt lợn xào tiêu xanh và cơm gạo lứt, bắp cải hoặc rau muống;

Thứ sáu:

• Bữa sáng: gà hun khói, trứng luộc với cà chua và 2 lát bánh mì lúa mạch nướng, tráng miệng bằng nước trái cây;
• Ăn nhẹ: 1 quả táo;
• Bữa trưa: bún riêu cua và rau các loại;
• Bữa phụ buổi chiều: 1 đĩa salad trái cây;
• Bữa tối: mì ống, mì hoặc phở với nước sốt chia, thịt băm, nấm và đậu Hà Lan;

Thứ bảy và chủ nhật:

• Bữa sáng: Bánh cuốn hoặc bánh ướt, uống thêm nước cam hoặc chanh;
• Ăn nhẹ: 1 quả táo hoặc lê, đào, xoài …;
• Bữa trưa: Gà nướng mật ong với salad trộn dầu giấm hoặc rau củ nướng; bánh quy có thể được sử dụng;
• Ăn nhẹ buổi chiều: kim chi trái cây với sữa chua ít béo;
• Bữa tối: Bít tết với thịt bò hoặc thịt lợn, ăn kèm với khoai tây nghiền, bông cải xanh luộc, pho mát ít béo và đậu Hà Lan. Nó có thể được uống với 1 ly rượu vang đỏ để tăng hương vị.

Địa chỉ văn phòng: 263/4 Nguyễn Văn Đậu, Phường 11, Quận Bình Thạnh, TPHCM.

Điện thoại: 0901 33 76 76

Email: lipitrix@gmail.com

Website: lipitrix.com